Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 ή προδιαβήτης είναι μια μεταβολική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός επεξεργάζεται τη γλυκόζη. Σχετίζεται με τον τρόπο ζωής (κακή διατροφή, ελλιπής άσκηση) γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά των παιδιών και εφήβων που πάσχουν, έχουν αυξηθεί. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως με την υιοθέτηση σωστής διατροφής και άσκησης η πορεία της νόσου μπορεί να αλλάξει.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και προδιαβήτης

Ο προδιαβήτης και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν ουσιαστικά την ίδια νόσο, σε διαφορετικά στάδια.

Ο προδιαβήτης είναι η κατάσταση κατά την οποία το παιδί εμφανίζει υψηλότερες τιμές σακχάρου στο αίμα από το φυσιολογικό και έχει αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 τα επόμενα χρόνια. Σε αυτό το στάδιο το πάγκρεας (β κύτταρα) δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σταδιακά να αυξάνονται. Αν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγή στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

Στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το σώμα του παιδιού δεν χρησιμοποιεί με τον κατάλληλο τρόπο την ινσουλίνη (αντίσταση στην ινσουλίνη), άρα δυσκολεύεται να απορροφήσει τη γλυκόζη. Έτσι, ο οργανισμός για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες, αναγκάζει το πάγκρεας να παράγει επιπλέον ποσότητες ινσουλίνης. Σταδιακά το πάγκρεας (β-κύτταρα) αδυνατεί να παράξει επαρκή ποσότητα της ορμόνης, με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να διαταράσσονται.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και ποιοι οι παράγοντες κινδύνου;

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αναπτύσσεται σιγά σιγά γι’ αυτό και ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που πάσχουν μπορεί να μην εμφανίσουν καθόλου συμπτώματα. Μια από τις πρώτες ενδείξεις της νόσου είναι η λεγόμενη ακανθωτική μελανοδερμία. Πρόκειται για την αλλαγή στο χρώμα του δέρματος γύρω από λαιμό.

Μερικά από τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν είναι:

• Πολυδιψία και πολυουρία: Η περίσσεια της γλυκόζης που έχει συσσωρευτεί στον οργανισμό απομακρύνεται με τα ούρα, οδηγώντας σε συχνότερη ενούρηση και αίσθημα δίψας, αφού μέσω των ούρων απομακρύνεται και ποσότητα νερού.
• Θολή όραση: Το υψηλό σάκχαρο προσελκύει υγρό από τους φακούς των ματιών δημιουργώντας ‘’φούσκωμα’’ του φακού και δυσκολία στην εστίαση.
• Εξάντληση: Εξαιτίας της έλλειψης γλυκόζης στα κύτταρα, το παιδί νιώθει κουρασμένο.
• Συχνές λοιμώξεις και δυσκολία επούλωσης των πληγών: Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να επουλώνει τις πληγές, και η άμυνα του οργανισμού δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις.

Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου είναι:

• Η παχυσαρκία: τα κύτταρα των παιδιών με συσσωρευμένο λίπος (κυρίως γύρω από την κοιλιά) εμφανίζουν πιο μεγάλη αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Απουσία σωματικής άσκησης: οι δραστηριότητες βοηθούν το σώμα του παιδιού να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη ως ενέργεια, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους.
• Η συγγένεια πρώτου βαθμού με άτομο που πάσχει
• Η ανάπτυξη διαβήτη στη μητέρα την περίοδο κύησης
• Το φύλο: τα κορίτσια κατά τη διάρκεια της εφηβείας έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Όταν παρατηρηθεί κάποιο από αυτά τα συμπτώματα είναι καλό να επισκεφτούμε το γιατρό, ώστε μέσα από τις κατάλληλες εξετάσεις να διαπιστώσει αν το παιδί πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, και   αν ναι, τότε από ποιον τύπο.

Ποια προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσει ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2;

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας μακροπρόθεσμα, επηρεάζοντας νεύρα, αιμοφόρα αγγεία και όργανα του σώματος. Μερικές από τις επιπλοκές που δημιουργεί είναι υψηλή αρτηριακή πίεση και χοληστερίνη, προβλήματα στα νεφρά και το ήπαρ, οφθαλμολογικές παθήσεις κ.α.

Φυσικά πρέπει να τονίσουμε πως ο κίνδυνος εκδήλωσης τέτοιων επιπλοκών μειώνεται δραματικά όταν ο ασθενής  διατηρεί τα επίπεδα του σακχάρου του στις φυσιολογικές τιμές.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 – Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση γίνεται με βάση τις τιμές σακχάρου. Τα κριτήρια είναι:

• Σάκχαρο νηστείας ≥ 126 mg/dl
• Τυχαία τιμή σακχάρου ≥ 200 mg/dl
• Τιμή σακχάρου μετά τη χορήγηση 75 gr γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου) ≥ 200 mg/dl

Υπάρχει ακόμη μία ειδική εξέταση αίματος για τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Σε αυτή μετράται το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης στο οποίο έχει προσκολληθεί η γλυκόζη, μας δείχνει δηλαδή την πυκνότητα της γλυκόζης στο αίμα τους τελευταίους 2-3 μήνες. Σε φυσιολογικές συνθήκες αυτό το ποσοστό δεν ξεπερνά το 5,6%. Όταν η τιμή κυμαίνεται μεταξύ 5,7 και 6,4% τότε υπάρχει προδιάθεση για σάκχαρο και όταν ξεπερνά και αυτό το όριο, τότε το παιδί έχει σακχαρώδη διαβήτη.

Στην περίπτωση που το παιδί διαγνωστεί με σακχαρώδη διαβήτη, ο γιατρός θα ζητήσει να γίνουν κάποιες ειδικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί ο τύπος του διαβήτη ώστε το παιδί να λάβει την κατάλληλη θεραπεία.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 – Ποια η θεραπεία;

Στόχος της θεραπείας είναι η διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου στις φυσιολογικές τιμές. Γι’ αυτό και η θεραπεία τροποποιείται όσο το παιδί μεγαλώνει και οι ανάγκες του αλλάζουν. Περιλαμβάνει:

• Μέτρηση σακχάρου: είναι πολύ σημαντικό να ελέγχεται καθημερινά η τιμή του σακχάρου αίματος του παιδιού, και στην περίπτωση που το παιδί ακολουθεί θεραπεία με ινσουλίνη η μέτρηση να γίνεται περισσότερες από μία φορές.
• Ισορροπημένη διατροφή: το παιδί με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ακολουθεί μια σωστή διατροφή που θα περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφών, στις σωστές ποσότητες. Σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει και ένας ειδικός διατροφολόγος.
• Άσκηση: η σωματική δραστηριότητα μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
• Φαρμακευτική αγωγή: ο γιατρός θα συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή που θα βοηθήσει στη ρύθμιση του σακχάρου. Στόχος είναι εκτός από τη ρύθμιση του σακχάρου να αποφεύγονται και οι επιπλοκές της νόσου ώστε το παιδί να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής.
• Ινσουλίνη: αυτή η κατηγορία φαρμάκων συστήνεται όταν τα άλλα είδη αδυνατούν να ρυθμίσουν το σάκχαρο. Ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή χορηγείται ο αντίστοιχος τύπος ινσουλίνης (ταχείας, βραχείας, ενδιάμεσης ή μακράς δράσης). Η ινσουλίνη χορηγείται είτε μέσω ένεσης, είτε μέσω συστημάτων συνεχούς χορήγησης (αντλία ινσουλίνης).

Ο γιατρός θα παρακολουθεί τακτικά το παιδί για να ελέγχει την ανάπτυξή του. Θα ζητήσει επίσης να γίνονται τακτικά εξετάσεις αίματος και ούρων για να ελέγχονται τα επίπεδα του σακχάρου, της χοληστερίνης, η λειτουργία του θυρεοειδή, των νεφρών και του ήπατος. Είναι καλό επίσης να γίνονται και ορισμένες οφθαλμολογικές εξετάσεις.

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 – Μπορεί να προληφθεί;

Εφόσον γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί. Αλλάζοντας τον τρόπο ζωής και υιοθετώντας ένα πρόγραμμα με ισορροπημένη διατροφή και σωματική άσκηση μπορούμε να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου.

Στην περίπτωση που το παιδί διαγνωστεί με προδιαβήτη εκτός από την αλλαγή στον τρόπο ζωής πιθανόν να χρειαστεί και θεραπεία από το στόμα για να προληφθεί η μετάβαση σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Στο νοσοκομείο Παίδων ΜΗΤΕΡΑ λειτουργεί τμήμα Παιδικού – Εφηβικού Διαβήτη με υπεύθυνο τον Παιδίατρο – Ενδοκρινολόγο Νικόλαο Κεφαλά. Η ομάδα του τμήματος απαρτίζεται από νοσηλευτές, παιδοενδοκρινολόγο – διαβητολόγο, ψυχολόγο και κλινικό διαιτολόγο – διατροφολόγο, οι οποίοι αναλαμβάνουν να νοσηλεύσουν, να στηρίξουν και να εκπαιδεύσουν παιδιά  με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τόσο στην αρχική διάγνωση όσο και στην μετέπειτα πορεία.